Ustawa Prawo upadłościowe reguluje kwestie związane z upadłością konsumencką. Jak każdy akt prawny jest ona napisana językiem, który nie zawsze jest zrozumiały dla przeciętnego człowieka. Najbardziej kontrowersyjnym zapisem, który znajduje się w tejże ustawie, jest zwrot „rażące niedbalstwo”. Przysparza on wielu problemów nie tylko dłużnikom, ale również i sędziom, którzy orzekają o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.
W czym konkretnie tkwi problem?
Jak to zwykle bywa, diabeł tkwi w szczegółach. W tym przypadku niezwykle problematyczny staje się zwrot „rażące niedbalstwo”, który został użyty przez ustawodawcę w art. 369 pkt 2 tegoż aktu. Przepis ten posiada następujące brzmienie: „Sąd oddala wniosek, o którym mowa w ust. 1, jeżeli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa”. Z powyższego jednoznacznie wynika, iż skutkiem wystąpienia „rażącego niedbalstwa” jest brak możliwości orzeczenia upadłości konsumenckiej w danym przypadku. Ustawa nie zawiera jednak definicji tego pojęcia, co oznacza, że ustawodawca pozostawił zadanie jego zdefiniowania orzecznictwu sądowemu oraz doktrynie.
Czym jest rażące niedbalstwo?
Mówiąc w największym skrócie, pod pojęciem rażącego niedbalstwa należy rozumieć działanie lub zaniechanie dłużnika, które z obiektywnego punktu widzenia doprowadziło do sytuacji, w której trwale utracił on płynność finansową, a więc nie może regulować swoich zobowiązań. W doktrynie prawa cywilnego przyjmuje się, iż każdy dłużnik powinien wykonywać swoje zobowiązania z należytą starannością. Chodzi tutaj o to, aby dłużnik postępował uczciwie, rzetelnie oraz nie działał na szkodę swojego wierzyciela.
W jaki sposób sąd ocenia czy w danym przypadku miało miejsce rażące niedbalstwo?
Jak już wcześniej zostało wspomniane, o tym czy w danym przypadku miało miejsce rażące niedbalstwo czy też nie, zawsze ocenia sąd. Zdaniem specjalisty z Kancelarii Ptak i Wspólnicy, Sąd bada następujące czynniki – osobę dłużnika i jego postawę, okoliczności podjęcia danego działania lub zaniechania oraz przedmiot, którego to działanie lub zaniechanie dotyczy. Oznacza to więc, że nie jest możliwe skonstruowanie jednego modelu rażącego niedbalstwa, który pasowałby do każdego przypadku. Stąd też każda sytuacja jest oceniana indywidualnie przez sąd. Wydawać więc się może, iż brak ustawowej definicji rażącego niedbalstwa jest dobrym posunięciem ze strony ustawodawcy.
Upadłość konsumencka jest instytucją prawną stosowaną w wyjątkowych wypadkach. Pozwala ona na rozpoczęcie od początku swojego życia gospodarczego. Należy jednak pamiętać, iż upadłość konsumencka została szczegółowo uregulowana przez prawo. Jednym z ograniczeń uniemożliwiających jej ogłoszenie jest rażące niedbalstwo dłużnika. Ze względu na brak definicji tego pojęcia, sprawia ono spore problemy dłużnikom. Dlatego też warto w niektórych sytuacjach poprosić o pomoc prawnika.
