Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji (AI) i technologii automatyzacji, rozpoczęły się poważne transformacje różnych dziedzin życia, w tym rynku pracy. W ciągu ostatnich 3-5 lat odbyły się gwałtowne zmiany, związane z optymalizacją procesów pracy, co budzi wiele obaw o przyszłość sporej ilości miejsc pracy. Czy obawy są słuszne i w jaki sposób rynek pracy zmieni się w najbliższym czasie pod wpływem technologii?
Prognozowany rozwój sztucznej inteligencji a rynek pracy: dane statystyczne
Dane z badania zrealizowanego przez Światowe Forum Ekonomiczne świadczą o tym, że automatyzacja i sztuczna inteligencja mogą doprowadzić do utraty 85 milionów miejsc pracy już w 2025 roku. Jednocześnie oczekuje się, że powstanie 97 milionów nowych miejsc pracy, niezbędnych dla rozwoju struktury nowej gospodarki cyfrowej.
Tabela 1. Prognozowany wpływ sztucznej inteligencji i automatyzacji na rynek pracy do 2025 r.
| Branża | Utrata miejsc pracy (mln) | Tworzenie miejsc pracy (mln) |
| Zadania administracyjne | 15 | 5 |
| Produkcja | 20 | 7 |
| Budownictwo | 10 | 3 |
| Technologia | 5 | 40 |
| Opieka zdrowotna | 5 | 15 |
Zmiany, których doświadcza rynek pracy: gwałtowne, prognozowalne, progresywne
Sztuczna inteligencja i automatyzacja prowadzą do zmian związanych ze zmianą ilości miejsc pracy, ale także zmiany znaczenia poszczególnych zawodów, przy czym niektóre z nich zaczynają stopniowo totalnie zanikać. Wiąże się to z tym, że zawody wymagające rutynowej pracy fizycznej i kognitywnej stają się zautomatyzowane. Jednocześnie rośnie zapotrzebowanie na pracowników zdolnych do zarządzania złożonymi systemami, analizowania dużych ilości danych i opracowywania nowych technologii.
Na liście zawodów, które są obecnie zagrożone automatyzacją znajdują się następujące:
- pracownicy przy produkcji;
- pracownicy magazynów;
- operatorzy call center
- pracownicy linii montażowych
- księgowi i audytorzy
- kasjerzy
- listonosze itp.
Natomiast lista zawodów potrzebnych w erze sztucznej inteligencji obejmuje:
- programiści;
- analitycy danych;
- specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa;
- inżynierowie robotyki;
- specjaliści od sztucznej inteligencji itd.
Poszukiwanie takich pracowników w naszych czasach również odbywa się z użyciem zautomatyzowanych systemów: dobrym przykładem może być tutaj ATS od CleverStaff, o którym więcej przeczytasz tutaj.
Zalety automatyzacji i wyzwania z nią związane
Automatyzacja niewątpliwie umożliwia poprawę wydajności i jest czynnikiem umożliwiającym zmniejszenie liczby błędów występujących przy powtarzalnych zadaniach. Ponadto pozwala przekierować pracowników na wykonywanie bardziej złożonych i kreatywnych zadań. Przykładowo w opiece zdrowotnej zautomatyzowane systemy mogą obsługiwać duże ilości danych, pozwalając pracownikom służby zdrowia skupić się na leczeniu i opiece nad pacjentami.
Mimo to, proces automatyzacji wiąże się także z wieloma wyzwaniami, a kluczowe spośród nich, to zanikanie tradycyjnych zawodów i potrzeba uzyskania przez pracowników nowych umiejętności, tak aby mogli odpowiadać na potrzeby zmieniającego się rynku pracy. Według danych McKinsey Global Institute, do 2030 roku nawet 375 milionów ludzi na całym świecie może stanąć w obliczu zmiany kariery z powodu automatyzacji.
Tabela 2. Odsetek pracowników, którzy powinny zostać przekwalifikowani, a także którzy uzyskają nowe możliwości do 2030 r.
| Region | Udział pracowników wymagających przekwalifikowania (%) | Nowe możliwości (mln osób) |
| Ameryka Północna | 33 | 25 |
| Europa | 35 | 20 |
| Azja | 28 | 45 |
| Afryka | 12 | 5 |
Perspektywy rynku pracy
Z jednej strony automatyzacja i sztuczna inteligencja stanowią zagrożenie dla miejsc pracy, zwłaszcza w tradycyjnych branżach, takich jak produkcja i usługi administracyjne. Zaś z innej stwarzają nowe możliwości w dziedzinach wymagających wysoko wykwalifikowanej siły roboczej.
Tabela 3. Perspektywy automatyzacji zadań pracowników z wykorzystaniem sztucznej inteligencji
| Branża | Rodzaje zadań, które mają zostać zautomatyzowane | Oczekiwane zmiany |
| Produkcja | Montaż, pakowanie, kontrola jakości | Zwiększenie wydajności, zmniejszenie ilości odpadów |
| Transport | Zarządzanie pojazdami, logistyka | Ograniczenie czynnika ludzkiego w wypadkach drogowych, optymalizacja tras |
| Opieka zdrowotna | Analiza danych, diagnostyka | Szybsza i dokładniejsza diagnostyka
|
| Handel detaliczny | Zarządzanie zapasami, obsługa klienta | Lepsze zarządzanie zapasami, personalizacja usług
|
| Finanse | Analiza ryzyka, automatyzacja transakcji | Poprawa dokładności prognoz, zmniejszenie ryzyka operacyjnego
|
| Edukacja | Spersonalizowane szkolenia | Lepszy dostęp do edukacji, personalizacja procesu uczenia się
|
Odsetek zautomatyzowanych stanowisk w różnych branżach także wzrośnie. Oto jak przedstawia się zakładany wzrost
- Produkcja: 44%
- Transport i logistyka: 57%
- Handel detaliczny: 47%
- Administrowanie i back-office: 60%
- Finanse: 43%
- Opieka zdrowotna: 36%
- Budownictwo: 24%
- Edukacja: 27%
Analizując tendencje rozwoju automatyzacji i sztucznej inteligencji, a także obecną sytuację na rynkach pracy, można założyć, że chociaż wiele obecnie wykonywanych przez ludzi stanowisk zniknie, przez najbliższe dziesięciolecia problem bezrobocia na skalę masową nie pojawi się, gdyż zmiany technologiczne wiążą się z pojawieniem zapotrzebowania na pracowników wykonujących nowe, nieznane wcześniej zawody.
