„35 maja i później… – Buteko pinxit” – to tytuł wystawy znakomitego polskiego grafika i ilustratora, którą 22 sierpnia br. o godz. 17.00 otworzymy w zielonogórskim Muzeum. Artysta zapowiedział udział w wernisażu i spotkaniu z miłośnikami swojego talentu.
Twórczość Bohdana Butenki towarzyszy już kilku pokoleniom Polaków. Znamy go jako autora komiksów i książek, projektanta lalek i dekoracji dla teatrów lalkowych oraz scenografii do Kabaretu Starszych Panów. Jest także twórcą przygód Gapiszona, Kwapiszona, Gucia i Cezara.

W muzeum pojawi się duży fragment ekspozycji „35 maja i później – Butenko pinxit”, przygotowanej przez Muzeum Książki Dziecięcej w Warszawie, która była prezentowana w wielu miastach w Polsce i za granicą. Zielonogórzanie będą mieli okazję podziwiać bogactwo dorobku ilustratorskiego B. Butenki: ilustracje, grafiki, komiksy i plakaty. Kuratorka wystawy Ewa Gruda postawiła sobie dwa główne cele: zaprezentowanie bogactwa dorobku ilustratorskiego Bohdana Butenki oraz powiązanie ilustracji Mistrza z jego własnymi wypowiedziami o sztuce książki, zawartymi na przykład w wywiadach. Oto kilka z nich: „Trzeba przyglądać się dzieciom. To nieustające źródło inspiracji”, „Słowa są tą siłą, która uruchamia wyobraźnię” czy „Czasami pojawia się pomysł na zilustrowanie czegoś, co nie istnieje, a więc po prostu trzeba to napisać…”.

„Bohdan Butenko (ur. 1931), mistrz polskiej ilustracji, ukończył Akademię Sztuk Plastycznych w Warszawie. Tuż po dyplomie w pracowni Jana Marcina Szancera (1955) został redaktorem artystycznym w wydawnictwie Nasza Księgarnia. Tutaj w roku 1956 powstały jego pierwsze książki: Pan Maluśkiewicz i wieloryb Juliana Tuwima oraz 35 maja Ericha Kästnera. Od tego czasu pojawiło się na polskim rynku około 250 tytułów w jego opracowaniu, opatrzonych często magiczną sygnaturą Butenko pinxit. Wiele z nich zostało wydanych także za granicą.

Od początku kariery artystycznej twórczość Bohdana Butenki cechuje duża różnorodność. Oprócz ilustrowania i projektowania książek artysta zajmuje się również plakatem, opracowaniem typograficznym tekstów popularnonaukowych, scenografią teatralną i telewizyjną, tworzy ilustracje i layouty do czasopism i programów teatralnych, a także projekty do filmów animowanych. Znane są jego pocztówki, znaczki pocztowe, mniej znane – akwarelowe pejzaże. Jest twórcą komiksowych postaci – Gapiszona i Kwapiszona (teksty własne), Gucia i Cezara (tekst: Krystyna Boglar), panny Kreseczki i pana Motorka (tekst: Wanda Chotomska). Gapiszon narodził się sześćdziesiąt lat temu (1958) jako bohater pierwszego polskiego programu animowanego, zaś pozostali bohaterowie pojawiali się najpierw w czasopismach dla dzieci, a następnie w książkach, w teatrze i w filmach animowanych. Dla dzieci artysta ilustruje i opracowuje graficznie książki wielu znanych autorów: Jana Brzechwy, Juliana Tuwima, Wandy Chotomskiej, Joanny Kulmowej, Joanny Papuzińskiej, Wiktora Woroszylskiego, Edmunda Niziurskiego, Ericha Kästnera, Edwarda Leara i innych. Dla dorosłych zilustrował prozę Bohumila Hrabala, poezje Adama Asnyka, Tadeusza Kubiaka i wiele innych publikacji, w tym… książkę telefoniczną.
Jako scenograf ma na swoim koncie m.in. oprawę plastyczną Kabaretu Starszych Panów, Kabaretu Moralnego Niepokoju, koncertów Jacques’a Brela i Skaldów. Stworzył plakaty do wielu znanych filmów, jak: Kobieta i mężczyzna, W pełnym słońcu, Milion lat przed naszą erą, a dla dzieci – I ty zostaniesz Indianinem, Mniejszy szuka dużego, Przygody misia Yogi.

Bohdan Butenko to jednak przede wszystkim wybitny artysta książki – zarówno ilustrator gotowych tekstów, jak i twórca książek autorskich, w których tekst i obraz uzupełniają się i wzajemnie przenikają, tworząc spójną artystycznie narrację. Jako tzw. architekt książki stosuje zasadę opracowania całościowego, w którym wszystkie elementy: okładki, wyklejki, strona przedtytułowa i tytułowa, strona redakcyjna, otwarcia i zamknięcia rozdziałów, a wreszcie towarzyszące tekstowi ilustracje są starannie zaprojektowane.
Ważną rolę w opracowaniach tego twórcy odgrywa liternictwo, niekiedy odręczne, stylizowane na dziecięce bazgroły (Cyryl, gdzie jesteś? Woroszylskiego, 35 maja Kӓstnera). Brawurowo niestarannej, rozpoznawalnej kresce Mistrza Butenki towarzyszą często obrazowe cytaty z innych dzieł, służące zazwyczaj wydobyciu komizmu sytuacji. Kolażem artysta posługuje się najchętniej w książkach o charakterze popularnonaukowym (opracowania tekstów Elwiry Milewskiej i Włodzimierza Zonna) lub w fotokomiksach (cykl o przygodach Kwapiszona).

W Polsce książki zilustrowane przez Bohdana Butenkę są nagradzane przez jurorów wielu konkursów nieprzerwanie od lat 50. ubiegłego wieku do chwili obecnej. Otrzymały tytuł Najpiękniejszej Książki Roku, przyznawany przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, tytuł Książki Roku Polskiej Sekcji IBBY, jak również takie tytuły, jak BESTSELLER-ek Wrocławskich Promocji Dobrych Książek czy Dziecięcy Bestseller Roku „Dong” Fundacji Świat Dziecka. Są także systematycznie wpisywane na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej w Warszawie”. (Ewa Gruda)

Termin wystawy:
22 VIII – 14 X 2018

Kurator wystawy:
Ewa Gruda, Alicja Błażyńska

Współorganizatorzy wydarzenia: Zielonogórski Ośrodek Kultury, Muzeum Książki Dziecięcej.
Zadanie jest współfinansowane ze środków Województwa Lubuskiego.