Zwykle małżonkowie do określonego statusu materialnego dochodzą powoli, latami. Wzbogacają się dzięki własnej pracy i chęciom. Czasami jednak ich majątek powiększa się w znaczny sposób dzięki darowiźnie. Mieszkanie, dom, działka czy pieniądze przekazane przez kogoś z krewnych bywają świetnym startem w dorosłe życie dla młodej żony i męża. Należy jednak pamiętać, że zasadniczo przedmiot takiej darowizny należy wyłącznie do obdarowanego małżonka. Kwestia ta nabiera znaczenia zwłaszcza, jeśli rozważany jest rozwód. Za nim bowiem zwykle idzie podział majątku. Czy zatem drugi małżonek ma jakieś prawa do darowizny dokonanej w trakcie małżeństwa?
Darowizna do majątku osobistego
Zgodnie z polskim prawem darowizna przekazana jednemu małżonkowi wchodzi do jego majątku osobistego. Dzieje się tak na podstawie art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.
Należy mieć na uwadze, że w tym majątku znajdują się także przedmioty nabyte (dowolną drogą: zakupu, innej darowizny, spadku itd.) przez męża lub żonę przed zawarciem związku małżeńskiego. Po ślubie natomiast małżonkowie zaczynają tworzyć tzw. wspólność majątkową. Mimo to nadal istnieją ich majątki osobiste – i do nich trafia właśnie darowizna dokonywana w trakcie małżeństwa na rzecz jednego z nich.
Powyższy stan wynika z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie bowiem z tym przepisem właśnie do majątku osobistego należą m.in. „przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił”.
Darowizna a prawo drugiego małżonka do niej
Jak wynika z przytoczonych przepisów i ich interpretacji, darowizna dokonywana jest do majątku osobistego małżonka. A to oznacza, że drugi małżonek – mąż czy żona – nie ma prawa do przedmiotu darowizny. Niezależnie, czy będzie to mieszkanie, działka, pieniądze czy np. samochód – nieruchomość lub ruchomość należeć będzie wyłącznie do obdarowanego. Oczywiście w mieszkaniu czy domu mają prawo mieszkać oni oboje – razem ze swoimi dziećmi. Ale w przypadku rozwodu to właścicielowi przypada w 100% darowana w trakcie małżeństwa rzecz.
Na taki stan rzeczy są dwa rozwiązania. Po pierwsze, nie jest wykluczone zawarcie w akcie darowizny informacji, że przedmiot tej darowizny jednak wchodzi do majątku wspólnego małżonków. Wówczas oboje oni są obdarowani i razem stają się właścicielami np. danej nieruchomości.
Po drugie – jeżeli czyniono w trakcie małżeństwa nakłady na tę rzecz, w przypadku rozwodu można żądać ich rozliczenia. Przykładowo: remont domu podarowanego mężowi finansowany jest przez małżonków z ich dochodów. W przypadku rozwodu, mimo że dom należy tylko do męża, żona ma prawo odzyskać połowę wartości tych nakładów. Roszczenie to opiera się na art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Innych praw do nieruchomości małżonka, który jest wyłącznym właścicielem, drugi małżonek nie ma. Nie może stać się jego właścicielem z własnego żądania ani mieć np. prawa do zajmowania danego lokalu po rozwodzie.
Źródła:
